Yapay Dölleme

Soru 180:

a) Şer'î eşlerden alınan sperm ve yumurtacıkla gerçekleştirilen yapay döllenme caiz midir?

b) Eğer buna cevaz varsa acaba bu uygulamanın doktorlar tarafından yapılması caiz midir? Bu yöntemle dünyaya gelen bebek sperm ve yumurtacığın sahibi olan şer'î eşlere mi aittir?

c) Bu operasyonun temelden caiz olmaması durumunda, acaba evlilik hayatının sürmesi eğer bu uygula-maya bağlı olursa bu özel durum, caiz olmama hükmünden müstesna tutulabilir mi?

Cevap:

a) Bu işin kendi başına bir sakıncası yoktur. Fakat dokunmak ve bakmak gibi şer'an haram olan ön hazırlıklardan kaçınmak farzdır.

b) Bu yöntemle dünyaya gelen bebek sperm ve yumurtacığın sahibi olan eşlere aittir.

c) Bu yöntemin temelden caiz olduğu yukarıda beyan edildi.

Soru 181: Kadının, döllenmek için gerekli olan yumurtacıktan yoksun olmasından dolayı eşler bazen birbirlerinden ayrılmak zorunda kalıyorlar veya bu hastalığın tedavisi imkânsız olduğundan ve çocuk sahibi olamamaları nedeniyle ailevi veya ruhsal sorunlarla karşılaşıyorlar. Bu durum dikkate alındığında acaba bilimsel yollarla erkeğin spermiyle yabancı bir kadının yumurtacığından yararlanarak rahim dışında yapay dölleme uygulanması ve döllenmiş nütfenin daha sonra erkeğin eşinin rahmine aktarılması caiz midir?

Cevap: Bu işin kendisi her ne kadar sakıncasızsa da, ancak bu yolla dünyaya gelen bebek sperm ve yumurtacığın sahiplerine aittir ve bu bebeği, onu rahminde taşıyan kadının öz çocuğu kabul etmek zordur. Dolayısıyla soyla ilgili şer'î hükümlerde ihtiyatın gözetilmesi gerekir.

Soru 182: Erkekten sperm alınıp öldükten sonra yapay dölleme yöntemiyle eşinin yumurtacığıyla çiftleştirilerek yine eşinin rahmine aktarılması, şer'an caiz midir? Acaba bu yolla dünyaya gelen bebek sperm sahibi erkeğin çocuğu mudur ve şer'an ona mı ilhak olur? Ve acaba bu bebek sperm sahibinden miras alabilir mi?

Cevap: Bu işin kendisinin sakıncası yoktur. Bu yolla dünyaya gelen çocuk yumurtacık ve rahim sahibine ilhak olur ve sperm sahibine ilhak olması da uzak bir ihtimal değildir. Fakat sperm sahibinden miras alamaz.

Soru 183: Yabancı bir erkeğin spermini, çocuğu olmayan bir erkeğin eşinin rahmine yerleştirmek yoluyla hamile olmasını sağlamak caiz midir?

Cevap: Yabancı bir erkeğin spermiyle yapay yöntemle kadının döllenmesinin şer'an sakıncası yoktur. Fakat bu işi yaparken ön hazırlıklar sırasında şer'an haram olan bakmak ve dokunmak gibi haramlardan kaçınmak gerekir. Her halükarda, bu yöntemle dünyaya gelen bebek o kadının kocasına ilhak olmaz; bu bebek spermin sahibine ve yumurtacıkla rahim sahibi olan kadına ilhak olur.

Soru 184:

 a) Kocası olan bir kadın yaise olması (menopoza girmesi) veya başka sebeplerden dolayı yumurtacık üretmiyorsa, acaba kocasının ikinci eşinden alınan yumurtacık ile kocasının sperminin çiftleştirilmesinden sonra onun rahmine aktarılması caiz midir? Bu hususta, o kadının veya kocasının ikinci eşinin daimî veya geçici nikâhla evlenmiş olması arasında bir fark var mıdır?

b) Çocuğun annesi bu kadınlardan hangisi olacak? Yumurtacık sahibi mi, yoksa bebeği rahminde taşıyan kadın mı?

c) Bebeği rahminde taşıyacak olan kadının yumurtacığının zayıf olması nedeniyle, kocasının spermiyle çiftleştiğinde, bebeğin kusurlu olarak dünyaya gelmesinden endişelenildiğinden, ikinci eşinin yumurtacığına ihtiyaç duyulursa, yine bu iş caiz olur mu?

Cevap:

 a) Şer'an bu işin kendisi sakıncasızdır. Bu alanda kadınların o erkekle daimî veya geçici ya da birinin daimî ve diğerinin geçici nikâhla evlenmiş olmaları arasında hiçbir fark yoktur.

b) Bu yolla dünyaya gelen çocuk sperm ve yumurtacık sahiplerine ilhak olur ve bebeği rahminde taşıyan kadına ilhakı zordur. Bu durumda o kadına karşı soydan kaynaklanan hüküm ve sonuçlar hususunda ihtiyatı gözetmek gerekir.

c) Bu iş özü itibariyle caizdir.

Soru 185: Aşağıdaki durumlarda kadının, ölen kocasının spermiyle yapay dölleme yöntemiyle döllenişi caiz midir?

a) Kocasının ölümünden sonra ve kadının iddeti bit-meden önce.

b) Kocasının ölümünden sonra, kadının iddeti bittikten sonra.

c) Birinci kocasının ölümünden sonra başka bir erkekle evlenirse, birinci kocasının spermiyle döllenişi caiz midir? Ve acaba ikinci kocasının ölümünden sonra birinci kocasının spermiyle döllenişi caiz midir?

Cevap: Bu uygulamanın özü itibariyle bir sakıncası yoktur. Bu uygulamanın iddet bitmeden önce veya iddet bittikten sonra olması arasında ve yine kadının evlenmiş olması veya evlenmiş olmaması arasında hiçbir fark yoktur. Evlendiği durumda da yine birinci kocasının spermiyle döllenişinin, ikinci kocasının ölümünden sonra veya hayatı sırasında gerçekleşmesi arasında hiçbir fark yoktur; fakat ikinci kocası yaşıyor ise bu uygulama onun izin ve müsaadesiyle yapılmalıdır.

Soru 186: Günümüzde rahim dışında döllendirilmiş yumurtacıkları özel cihazlarda canlı olarak saklayıp ihtiyaç duyulduğunda onu yumurtacık sahibinin rahmine yerleştirmek mümkündür; acaba bu iş caiz midir?

Cevap: Bu uygulamanın özü itibariyle hiçbir sakıncası yoktur.