ALTIN, GÜMÜŞ VE DÖVİZ SATIŞI

Soru 507: Altın külçesi piyasa fiyatına nakit olarak belli bir meblağa satılırsa, tarafların rızasıyla o günkü fiyattan fazlasına bir aylık veresiye olarak satışı caiz midir? Ve acaba bu külçenin satışından elde edilen kâr helâl midir?

Cevap: İster nakit olsun, ister veresiye, satış sözleşmesinde malın fiyatını belirlemek tarafların anlaşmasına bağlıdır. Dolayısıyla mezkur muamelenin ve ondan elde edilen kârın sakıncası yoktur; ancak, altının altına karşı veresiye olarak satılması veya verilen altından fazla alınması caiz değildir.

Soru 508: Kuyumculuğun hükmü nedir? Altın alım satımının ne gibi şartları vardır?

Cevap: Altın imalatı ve ticaretinin sakıncası yoktur. Ancak altın karşılığı altın satışında karşılığın malla eşit olması, nakit olması ve muamele meclisinde malın teslim edilmesi şarttır.

Soru 509: Kağıt paraları veresiye olarak değerlerinden fazlasına alıp satmak caiz midir?

Cevap: Eğer paraların eski ve yeni olmaları veya özel bir alamet taşımaları ya da fiyatlarının farklı oluşu gibi yönlerden bu muamele gerçek bir alış veriş niteliğiyle ve normalde alış verişte insanların kabul ettiği bir gaye gereği yapılırsa, bu muamelenin sakıncası yoktur. Fakat sırf faizden kaçmak amacıyla formalite icabı yapılır ve paranın faizini elde etmek amaçlanırsa bu muamele şer'an haram ve batıldır.

Soru 510: Bazı kimseler umumî telefon kulübelerinde jeton yerine kullanılan metal paraları değerlerinden fazlasına satıyorlar. Örneğin, 350 riyal metal para karşılığında 500 riyal kağıt para almaktadırlar; bu paraları alıp satmanın hükmü nedir?

Cevap: Metal paraları telefon konuşmalarında ve benzeri durumlarda kullanılması için meblağlarından fazlasına alıp satmanın sakıncası yoktur.

Soru 511: Eğer bir kimse eski bir parayı yeni paranın yarısı değerinde olduğunu bilmeyerek tedavüldeki yeni paranın değerine satar veya satın alırsa, onu satın alan müşteri de, tedavüldeki yeni paranın fiyatına başka birine satarsa, bu durumda zarara sebep olan veya aldatan kişinin zarar gören veya aldatılan kişiye bu hile ve aldatmayı bildirmesi gerekir mi? Ve acaba bu hileli muameleler sahih midir ve bu yolla elde edilen parada tasarruf etmek caiz midir, yoksa bu mal sahibi belli olmayan mal hükmünde midir veya harama karışmış helâl mal hükmüne mi girer?

Cevap: Eski paraları, değeri rayiç ve yeni para fiyatından çok az olsa bile alıcı ve satıcının anlaştıkları bir meblağa satın almanın sakıncası yoktur. Satılan şeyin maddî değeri varsa pazarda tedavüldeki paranın fiyatından az da olsa ve muamelede aldatılma bulunsa bile sahihtir; aldatana, hileli durumu aldatılana bildirmesi farz değildir. Aldatanın bu muameleyle elde ettiği mal onun diğer malları hükmündedir. Dolayısıyla aldatılan kişi muameleyi feshetmedikçe aldatanın o malda tasarruf et-mesi caizdir.

512: Bazı banknotları maddî değere sahip olduğu veya kredisi olduğu için değil de sırf özel değeri olan kağıtlar olmaları itibariyle alıp satmanın hükmü nedir? Örneğin İmam Humeyni'nin (r.a) resmi basılmış yeşil on bin riyallık banknotları değerinden fazlasına alıp satmak caiz midir?

Cevap: Bu gibi banknotların alış ve satışı ciddî bir kasıt ve makul bir amaçla yapılırsa sakıncası yoktur; fakat satış faizli borcun üzerini örtmek amacıyla formalite icabı, biçimsel olarak yapılırsa bu alış veriş haram ve batıldır.

Soru 513: Sarraflık ve az bulunan dövizleri alıp satmayı meslek edinmenin hükmü nedir?

Cevap: Bu mesleğin başlı başına bir sakıncası yoktur.

Soru 514: Devlete ait tahvil senetlerini satın almanın hükmü nedir? Acaba bu evrakların alım satımı şer'an caiz midir?

Cevap: Amaç devletin, millî tahvil senetleri bastırıp satmak yoluyla halktan borç alması ise, halkın bu senetleri satın alma yoluyla devlete borç vermeye katılmalarında sakınca yoktur. Müşteri kendi parasını elde etmek için borç senetlerini devletten veya başka birinden satın aldığı fiyata veya satın aldığı fiyattan aşağısına satarsa bunun hiçbir sakıncası yoktur.