ARİYET VE EMANET

Soru 730: Bir fabrika bütün araç-gereçleri, ham maddeleri ve bazı kişilerce fabrikaya emanet bırakılan eşya-lar ile birlikte yanmıştır. Acaba bu eşyaların tazmin et-me sorumluluğu fabrika sahibine mi, yoksa orayı işle-ten, idare eden kişiye mi aittir?

Cevap: Eğer yangını belli bir kişi çıkarmamışsa ve fabrikada emanet bırakılan eşyaları korumada kusur da edilmemişse, bu durumda hiç kimse eşyaları tazmin etmekle yükümlü değildir.

Soru 731: Bir kimse, öldükten sonra büyük oğluna vermesi için vasiyetnamesini birinin yanına emanet bırakır. Ancak ölümünden sonra bu kişi vasiyetnameyi o-nun büyük oğluna vermekten kaçınır; acaba bu emanete hıyanet sayılır mı?

Cevap: Emaneti emanet bırakanın belirttiği kişiye teslim etmekten kaçınmak, bir çeşit hıyanet sayılır.

Soru 732: Askerlik hizmeti döneminde, şahsen kullanmak için ordudan teslim aldığım bazı malzemeleri askerlik görevim bittikten sonra geri vermedim; şimdi bu konuda ne yapmam gerekir? Acaba bu eşyaların değeri miktarınca parayı merkez bankasının umumî haznesine iade etmem yeterli midir?

Cevap: Ordudan almış olduğunuz eşyaları ariyet (ödünç) olarak aldıysanız ve hâlâ onlar olduğu gibi yanınızda mevcutsa, onların aynını hizmet birliğinize iade etmeniz gerekir. Eğer iade etmeyi geciktirme sebebiyle de olsa onları korumada kusur etmenizden dolayı zayi olmuşsa, onların emsalini veya kıymetini orduya iade etmeniz gerekir. Ancak bu eşyalar size emanet olarak verilmemişse, onlarla ilgili olarak herhangi bir sorumluluğunuz yoktur.

Soru 733: Başka bir şehre götürmesi için emin bir kişiye verilen bir miktar para yolda çalınır; acaba bu kişi bu parayı tazmin etmekle yükümlü müdür?

Cevap: Emin kimsenin, o parayı korumada ifrat veya tefrit (kusur) ettiği ispatlanmadığı taktirde tazmin et-mesi gerekmez.

Soru 734: Caminin tamir ve onarımında harcamak ve demir vs. gibi caminin yapımında gerekli olan malzemeleri satın almak için cami derneğinin, yapılan bağışlardan bana vermiş olduğu bir miktar para yolda diğer şahsî eşyalarımla birlikte kayboldu; bu konuda benim yükümlülüğüm nedir?

Cevap: Eğer emaneti korumada ifrat veya tefrit etmediyseniz, zararı tazmin etmekle yükümlü değilsiniz.